กายภาพบําบัดเส้นเอ็นเข่า ACL วิธีฟื้นฟูให้ใช้งานได้เร็วขึ้น
กายภาพบําบัดเส้นเอ็นเข่า ACL หนึ่งในวิธีการฟื้นฟูอาการบาดเจ็บสำหรับนักกีฬาและผู้ป่วยทั่วไป แม้ส่วนใหญ่อาการนี้จะมีภาพจำว่าเป็นการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬาแต่ก็สามารถเกิดขึ้นกับบุคคลทั่วไปได้เช่นกัน โดยอาจเกิดขึ้นได้เมื่อเปลี่ยนการลงน้ำหนักจากขาข้างหนึ่งไปอีกขาหนึ่งโดยกะทันหัน เมื่อเข่าเคลื่อนไหวเกินขอบเขตที่ทำได้ตามปกติหรือเมื่อมีการกระแทกที่หัวเข่าโดยตรง เป็นต้น ดังนั้น เมื่อเกิดการบาดเจ็บขึ้นแล้ว สิ่งสำคัญคือต้องทำการฟื้นฟูให้เอ็นกลับมาแข็งแรงได้อีกครั้ง โดยเฉพาะนักกีฬาที่ต้องลงแข่ง ซึ่งกายภาพบำบัดก็เป็นตัวเลือกหนึ่งที่น่าสนใจ โดยจะมีการทำกายภาพแบบใดบ้าง ตามมาดูไปพร้อม ๆ กัน
กายภาพบําบัดเส้นเอ็นเข่า ACL วิธีฟื้นฟูเอ็นเข่าสำหรับ “นักกีฬา”ที่ควรรู้
เป็นหนึ่งในอาการบาดเจ็บที่นักกีฬาฟุตบอลเป็นกันมากรองจากข้อเท้าคือ เอ็นไขว้หน้าเข่าขาด ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้กับคนทั่วไป หากออกกำลังหรือทำกิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหวแบบบิดหมุนตัวแล้วเกิดการเสียหลักล้ม อาทิ ฟุตบอล บาสเกตบอล แบตมินตัน สกี เป็นต้น ซึ่งการรักษาต้องใช้ระยะเวลานานหลายเดือน ดังนั้นหากเกิดความผิดปกติหรือสงสัยว่าเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดควรรีบปรึกษาแพทย์และทำการรักษาโดยเร็วเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีดังเดิม
สาเหตุของการที่เอ็นไขว้หน้าได้รับบาดเจ็บ
สาเหตุของการที่เอ็นไขว้หน้าได้รับบาดเจ็บ แบ่งออกเป็น 2 สาเหตุหลัก ๆ ด้วยกัน คือ…
การบาดเจ็บที่ไม่ได้เกิดจากการปะทะ
อาจเกิดจากการวิ่งหรือกระโดด แล้วชะลอตัวเปลี่ยนทิศทางกะทันหัน ทําให้หัวเข่างอไปด้านข้าง เกิดขึ้นได้เมื่อเล่นกีฬา เช่น ฟุตบอล เทนนิส ยิมนาสติก หรือสกี ผู้หญิงมีความเสี่ยงที่เอ็นไขว้หน้าจะได้รับบาดเจ็บแบบนี้สูงกว่าผู้ชาย
การบาดเจ็บที่เกิดจากการปะทะ
เกิดจากโดนกระแทกอย่างจัง ทําให้ข้อเข่าแอ่นมากเกินไป เกิดขึ้นได้เมื่อหัวเข่าถูกกระแทกหรือดันเข้าหาขาอีกข้างขณะกำลังเล่นกีฬา เช่น ฟุตบอล บาสเก็ตบอล และรักบี้
เอ็นไขว้หน้าเข่าสำคัญอย่างไร ทำไมนักกีฬาต้องรักษาให้หาย
เอ็นไขว้หน้า (Anterior Cruciate Ligament – ACL) เป็นหนึ่งในเอ็นหลักของเข่า อยู่ลึกเข้าไปในบริเวณส่วนกลางของข้อเข่า ช่วยรักษาความมั่นคงของข้อเข่าในการเคลื่อนไหว มีหน้าที่ป้องกันการบิดหมุนของข้อเข่า เมื่อเอ็นไขว้หน้าขาดจะได้ยินเสียงลั่นในข้อ (Audible Pop) มีอาการเข่าบวมและเลือดออกในหัวเข่า ต้องรีบพบแพทย์ผู้ชำนาญการเพื่อทำการรักษาโดยเร็วที่สุด หากต้องรักษาด้วยการผ่าตัดจำเป็นจะต้องรักษาควบคู่การทำกายภาพบำบัดเป็นเวลาประมาณ 6 เดือน ซึ่งเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดนั้น หากไม่รีบรักษาจะส่งผลให้เข่าเสื่อมก่อนวัย
การรักษา ACL ที่ถูกต้อง คือวิธีไหน?
สำหรับการรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด แพทย์จะเริ่มจากการตรวจร่างกาย ซักประวัติ เอกซเรย์ หรือทำ MRI Scan โดยการรักษาจะขึ้นอยู่กับอาการบาดเจ็บของผู้ป่วยเป็นสำคัญ ในเบื้องต้นถ้าผู้ป่วยมีอาการเข่าบวมทันที บ่งบอกว่าอาจมีอะไรฉีกขาดในเข่าแล้วมีเลือดออก จากสถิติแล้วกว่า 80% มักเป็นเอ็นไขว้หน้าหรือ ACL (Anterior Cruciate Ligament) ฉีก และกว่า 60% ของเอ็นไขว้หน้าฉีกจะมีหมอนรองกระดูกเข่าฉีกร่วมด้วย ในกรณีนี้แพทย์มักทำการใส่เฝือกอ่อนและให้ยาลดการอักเสบประมาณ 1 สัปดาห์ จนเมื่ออาการบวมและการอักเสบเฉียบพลันลดลง แพทย์จะพิจารณาการผ่าตัดส่องกล้องเพื่อแก้ไขในลำดับต่อไป
ผ่าตัดผ่านกล้องรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด
เนื่องจากเอ็นไขว้หน้าเข่าที่ฉีกขาดมีแรงดึงในตัวเอ็น ส่งผลให้เมื่อฉีกไปแต่ละปลายของเอ็นจะหดตัวห่างจากกันไปเรื่อย ๆ การสมานของเอ็นด้วยตัวเองจึงไม่เกิดขึ้น ดังนั้นการผ่าตัดผ่านกล้องรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดจึงเป็นอีกทางเลือกในการรักษาที่ช่วยให้ผู้ป่วยกลับไปมีคุณภาพชีวิตที่ดีอีกครั้ง เพราะ
- ได้ผลดี
- หายเร็ว
- งอเข่าได้ตั้งแต่ 24 ชั่วโมงแรก
- ฟื้นตัวไวเมื่อทำกายภาพบำบัด
- โดยในการเดิน การใช้ไม้ค้ำยันจะแตกต่างตามอวัยวะที่บาดเจ็บ มีตั้งแต่ไม่ใช้เลยจนถึงใช้เต็มที่ 4 สัปดาห์
กายภาพบำบัดหลังผ่าตัด ฟื้นฟูจากอาการบาดเจ็บ ACL
ต้องบอกก่อนว่า ในทุก ๆ ระดับของการบาดเจ็บควรจะต้องให้ยา ลดปวด พวก Analgesics เช่น paracetamal ยากลุ่ม NSAIDS เพื่อลดการอักเสบของเนื้อเยื่อ (tissue inflammation)
การกายภาพบำบัดอันได้แก่…
- การประคบด้วยความร้อน
- การเพิ่มพิสัยการเคลื่อนไหว
- การฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบ ๆ เข่า
- การบริหารกล้ามเนื้อเมื่ออยู่ในเฝือก
อย่างไรก็ตามหลังจากการผ่าตัดและทำกายภาพบำบัดแล้ว นักกีฬาควรที่จะต้องรอให้เอ็นที่รักษาหายสนิทดีเสียก่อนโดยดูได้จาก การงอ การเหยียดข้อจะต้องไม่ติดขัด ข้อจะต้องมีความมั่นคงแข็งแรงที่พอเพียง สามารถวิ่งได้ กระโดดโดยไม่เจ็บเมื่อใช้ข้อข้างนั้น สามารถวิ่งซิกแซกเป็นรูปเลข 8 ได้ และควบคุมการหยุดได้ดีในขณะวื่ง นอกจากนี้ขนาดกล้ามเนื้อรอบเข่าต้องได้ใกล้เคียงเข่าข้างปกติ ซึ่งโดยทั่วไปมักจะใช้เวลา 3-4 เดือนในการบาดเจ็บระดับ 2 ส่วนระดับ 3 อาจใช้เวลายาวนานกว่าขึ้นอยู่กับความรุนแรง วิธีการรักษา ชนิดของวัสดุที่ใช้ผ่าแทนเอ็น โดยทฤษฎีแล้วเอ็นไขว้หน้าหลังจากผ่าตัดจะมีสภาพแข็งแรงพอที่จะออกกำลังกาย เบาได้ที่ 6 เดือนหายสมบูรณ์ที่ 9 เดือนเมื่อใช้เอ็นลูกสะบ้ามาใช้ทดแทน
——————————–
ข้อควรระวัง: เนื้อหาในบทความ วิดีโอ ข้อความคิดเห็น มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้ และสาธิตให้ดูเป็นตัวอย่างเท่านั้น ไม่ได้มีความตั้งใจจัดทำขึ้นเพื่อทดแทนการเข้ารับการตรวจ วิเคราะห์ และการวางแผนการรักษาของผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ ผู้เข้าชมไม่ควรวินิจฉัย หรือ คาดเดาโรคด้วยตัวเองจากการอ่านบทความ ข้อคิดเห็น หรือ ดูวิดีโอ นี้ คนไข้ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ของตนเองเพื่อทราบสาเหตุที่แท้จริงของอาการปวด และเพื่อหลีกเลี่ยงการปวดที่อาจเกิดเพิ่มมากขึ้นในภายหลัง
บทความที่น่าสนใจ
- “ปวดหลังเรื้อรัง” พฤติกรรมที่ทำให้คุณปวดหลังแบบไม่รู้ตัว
- “โรคกระดูกสันหลัง” 4 โรคที่ควรระวังปล่อยไว้อาจส่งผลเสีย
- เครื่องมือกายภาพ 5 แบบมีอะไรบ้างแต่ละแบบรักษาอย่างไร