การ “ผ่าตัดกระดูกสันหลัง” กับ 8 คำถามที่ต้องรู้คำตอบ
“ผ่าตัดกระดูกสันหลัง” เป็นวิธีการรักษาอย่างหนึ่งเกี่ยวกับโรคกระดูกสันหลังเสื่อม เนื่องจากโรคกระดูกสันหลังเสื่อมหรืออาจเป็นโรคอื่นๆ เช่น หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท ฯลฯ เป็นโรคที่ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ดังนั้นวิธีการรักษาจึงมีให้เลือกไม่มากมายนัก เพราะนอกจากการผ่าตัดแล้ววิธีส่วนใหญ่ก็เป็นการรักษาเพียงเพื่อประคองอาการหรือบรรเทาการเจ็บปวดเท่านั้น อย่างไรก็ดี การผ่าตัดเจ้ากระดูกชิ้นนี้ ผู้ที่จะเข้ารับการรักษาจะต้องถึงทราบถึงการเตรียมตัวก่อนเข้ารับการผ่าตัดและการดูแลตัวเองหลังจากการผ่าตัดด้วย เพราะนั่นเป็นส่วนสำคัญส่วนหนึ่งของการรักษากระดูกสันหลังเลยก็ว่าได้
“ผ่าตัดกระดูกสันหลัง” หากดูแลตัวเองไม่ดีอาจจะต้องกลับไปผ่าอีก
อาการปวดหลังนั้นมีหลายแบบ ไม่ว่าจะเป็นการปวดตามแนวกระดูกสันหลัง ปวดช่วงไหล่ บั้นเอว หรือหลังช่วงล่าง ซึ่งสาเหตุส่วนหนึ่งมาจากพฤติกรรมที่ไม่ถูกต้อง อีกทั้งกระดูกจะเริ่มเสื่อมตั้งแต่อายุประมาณ 25 ปี และเสื่อมมากขึ้นตามอายุ นอกจากนี้น้ำหนักตัวที่มาก การทำงานที่ต้องรับแรงกระแทก ก้ม ๆ เงย ๆ ยกของหนัก และผู้ที่สูบบุหรี่จัดก็เป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคได้เร็วขึ้น นอกจากนี้ยังมีปัจจัยเรื่องพันธุกรรมเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยเป็นอย่างมาก อย่างไรก็ดีแม้จะเคยผ่าตัดรักษากระดูกสันหลังทับเส้นประสาทมาแล้ว ก็ไม่ได้หมายความว่าจะไม่กลับไปเป็นซ้ำเดิมอีกครั้ง เพราะหากดูแลตัวเองไม่ดี อาการปวดหลังแบบเดิมก็อาจมาเยือนอีกได้ ฉะนั้นผู้ป่วยจึงควรดูแลตัวเองให้ดีหลังการผ่าตัด เพื่อให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็ว หลีกเลี่ยงอาการปวดหลังได้อย่างถาวร
8 คำถามที่ต้องรู้คำตอบเกี่ยวกับการผ่าตัดกระดูกสันหลัง
1.จะทราบได้อย่างไรว่าต้องเข้ารับการผ่าตัดกระดูกสันหลัง
ตอบ: ข้อบ่งชี้ที่บอกว่าผู้ป่วยควรเข้ารับการรักษาด้วยการผ่าตัด อาจประกอบด้วยข้อใดข้อหนึ่ง ดังนี้
- ผู้ป่วยเป็นผู้ขอเข้ารับการรักษาด้วยการผ่าตัด เนื่องจากไม่อาจทนความเจ็บปวดได้
- มีอาการแสดงของการทำลายเส้นประสาท เช่น กล้ามเนื้อลีบหรืออ่อนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ
- การควบคุมการขับถ่ายสูญเสียไป
- เมื่อผู้ป่วยได้รับการรักษาวิธีต่าง ๆ แล้วอย่างเต็มที่ 6 – 8 สัปดาห์ แต่อาการยังไม่ดีขึ้นหรือไม่สามารถกลับไปดำเนินชีวิตประจำวันได้ตามปกติ
2. ไม่ผ่าตัดได้หรือไม่ มีวิธีอื่นที่ไม่ต้องผ่าตัดหรือไม่
ตอบ: โดยส่วนใหญ่แล้วแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญมักแนะนำให้รักษาโดยวิธีอื่นๆ อาทิ การทำกายภาพบำบัด การรักษาแบบอินเตอร์เวนชั่น (intervention spine treatment) ก่อน โดยเฉพาะในกลุ่มโรคกระดูกสันหลังเสื่อม หรือโรคทางกระดูกสันหลังที่ไม่ร้ายแรงนัก เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้ป่วยหายจากอาการปวดโดยไม่ต้องผ่าตัด อย่างไรก็ตามประสิทธิภาพของการรักษาแต่ละวิธีให้ผลแตกต่างกัน เมื่อการดำเนินโรคถึงที่สุดแล้ว การรักษาโดยการผ่าตัดถือเป็นทางเลือกสุดท้ายที่มีประสิทธิภาพสูงวิธีหนึ่งและเป็นมาตรฐานที่ต่างประเทศให้การยอมรับ
3. ผ่าตัดแบบแผลเล็กได้หรือไม่
ตอบ: แท้จริงแล้วการผ่าตัดนั้นมีวิธีแตกต่างกันมากมายหลายวิธี การผ่าตัดแบบแผลเล็กเป็นเพียงส่วนหนึ่งของวิธีการผ่าตัดทั้งหมด ศัลยแพทย์กระดูกสันหลัง สถาบันโรคกระดูกสันหลังกรุงเทพ นิยมเลือกแนวทางการผ่าตัดขนาดแผลเล็กที่สุดเท่าที่จะทำได้ และต้องเป็นการผ่าตัดที่ได้ผลสำเร็จ ทำให้ผู้ป่วยบาดเจ็บน้อยที่สุด เพื่อให้ผู้ป่วยกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้เร็วที่สุด
4.การผ่าตัดใช้เวลานานเท่าไร
ตอบ: การผ่าตัดโดยทั่วไปจะใช้เวลา 1 – 2 ชั่วโมง แต่หากเป็นการผ่าตัดที่ต้องใส่โลหะหรือทำผ่าตัดในหลายระดับ จะใช้เวลาประมาณ 3 – 4 ชั่วโมง และอาจใช้เวลามากกว่านั้นสำหรับการผ่าตัดผู้ป่วยที่มีความซับซ้อนของโรคสูง 5. ผู้สูงอายุเข้ารับการผ่าตัดได้หรือไม่ ตอบ: ผู้ป่วยสูงอายุสามารถผ่าตัดได้ แต่จำเป็นต้องได้รับการตรวจโดยละเอียดจากอายุรแพทย์ เพื่อประเมินสุขภาพโดยรวม และการทำงานของอวัยวะสำคัญ เช่น การทำงานของหัวใจ ไต และปอด เป็นต้น หากตรวจพบว่าแข็งแรงพอแพทย์จะอนุญาตให้เข้ารับการผ่าตัด
6. หลังผ่าตัดต้องอยู่โรงพยาบาลกี่วัน
ตอบ: โดยทั่วไปหากเป็นการผ่าตัดเล็ก ผู้ป่วยอาจพักในโรงพยาบาล 1 – 2 วัน ส่วนการผ่าตัดหลายระดับ ผู้ป่วยอาจต้องพักในโรงพยาบาล 3 – 5 วัน แต่หากผู้ป่วยมีความแข็งแรงของร่างกายน้อย หรือเป็นผู้สูงอายุ มีโรคประจำตัวอื่น ๆ การฟื้นตัวเป็นไปอย่างช้า ๆ หรือจำเป็นต้องทำกายภาพบำบัดต่อเนื่อง อาจต้องพักในโรงพยาบาล 7 – 10 วัน หรือมากกว่า
7. ผ่าตัดแล้วจะหายดีหรือไม่
ตอบ: ผู้ป่วยเกือบทั้งหมดที่ได้รับการผ่าตัดกระดูกสันหลังที่สถาบันโรคกระดูกสันหลังกรุงเทพ มีความพึงพอใจต่อผลการผ่าตัด อย่างไรก็ตามผลการผ่าตัดจะหายดีหรือไม่มากน้อยเพียงใด ขึ้นอยู่กับ
- ธรรมชาติและความรุนแรงของโรค โรคทางกระดูกสันหลังบางประเภทสามารถหายได้สนิท เช่น โรคกระดูกสันหลังทับเส้นประสาท แต่บางประเภทอาจหวังผลเพียงแค่ดีขึ้น เช่น โรคเนื้องอกของกระดูกสันหลัง เป็นต้น
- ระยะเวลาที่เป็นโรคก่อนมารักษา หากเส้นประสาทถูกทำลาย หรือกดเบียดมาเป็นเวลานาน อาจได้ผลดีไม่เท่าผู้ป่วยซึ่งมีอาการเป็นมาได้ไม่นาน
- เทคนิควิธีที่เลือกใช้ หากเลือกใช้เทคนิควิธีการผ่าตัดที่เหมาะสมจะส่งผลให้เกิดประโยชน์แก่ผู้ป่วยได้สูง โดยได้รับความเสี่ยงน้อย ศัลยแพทย์จะเป็นผู้ให้ความรู้ในวิธีการรักษาที่เหมาะสมกับท่าน
- ความชำนาญของแพทย์ แพทย์ผู้ผ่าตัดต้องเป็นผู้ที่มีความชำนาญอย่างแท้จริง มีประสบการณ์มาก สามารถตัดสินใจได้อย่างเหมาะสม
- การดูแลตัวเองหลังผ่าตัด ความร่วมมือจากผู้ป่วยในการทำกายภาพบำบัด ออกกำลังกาย หลีกเลี่ยงปัจจัยเสริม ปัจจัยเสี่ยงต่อโรค หลีกเลี่ยงการเคลื่อนไหวที่ผิดท่า และการยกของหนัก รักษาน้ำหนักตัวให้เหมาะสมเป็นต้น
8. ผลข้างเคียงของการผ่าตัดทางกระดูกสันหลังมีอะไรบ้าง
ตอบ: เช่นเดียวกับการผ่าตัดใหญ่ทั่วไปที่อาจเกิดผลข้างเคียงได้ในหลาย ๆ ระบบ ดังนี้
- ผลข้างเคียงจากการดมยาสลบ
อาจมีอาการเจ็บคอ เสียงแหบ มึนงง ปวดศีรษะ
- ผลข้างเคียงจากระบบการไหลเวียนเลือด
เช่น ความดันโลหิตไม่คงที่ การเกิดลิ่มเลือดอุดตัน
- ผลข้างเคียงจากยาที่ใช้ในระหว่างการรักษา
เช่น การแพ้ยา
- ผลข้างเคียงในระบบทางเดินหายใจ
เช่น มีเสมหะคั่งในระบบทางเดินหายใจ การติดเชื้อ หรือปอดบวม อย่างไรก็ตาม การเลือกผ่าตัดโดยทีมแพทย์ผู้ชำนาญการในสถานที่ซึ่งมีอุปกรณ์ทางการแพทย์ทันสมัย มีทีมแพทย์คอยดูแลและรักษาตามมาตรฐาน พร้อมทั้งการได้รับความร่วมมือจากผู้ป่วยเป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้โอกาสเกิดปัญหาเหล่านี้มีน้อยที่สุด การรักษาพยาบาล หรือแม้แต่การใช้ชีวิตประจำวันก็ตาม
——————————–
ข้อควรระวัง: เนื้อหาในบทความ วีดีโอ ข้อความคิดเห็น มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้ และสาธิตให้ดูเป็นตัวอย่างเท่านั้น ไม่ได้มีความตั้งใจจัดทำขึ้นเพื่อทดแทนการเข้ารับการตรวจ วิเคราะห์ และการวางแผนการรักษาของผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ ผู้เข้าชมไม่ควรวินิจฉัย หรือ คาดเดาโรคด้วยตัวเองจากการอ่านบทความ ข้อคิดเห็น หรือ ดูวีดีโอ นี้ คนไข้ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ของตนเองเพื่อทราบสาเหตุที่แท้จริงของอาการปวด และเพื่อหลีกเลี่ยงการปวดที่อาจเกิดเพิ่มมากขึ้นในภายหลัง
บทความที่น่าสนใจ
- นั่งนาน ปวดหลัง แก้ได้ไม่ยาก
- ปวดกล้ามเนื้อหลัง (Myofascial Pain Syndrome)
- ปวดหัว มึนหัว ปวดกระบอกตา คล้ายไมเกรน