7 ท่ากายภาพผู้สูงอายุ ฟื้นฟูร่างกายง่าย ๆ ทำเองได้ที่บ้าน
ท่ากายภาพผู้สูงอายุ อีกหนึ่งสิ่งที่สามารถฟื้นฟูร่างกายผู้สูงอายุให้กลับมาใช้งานได้ดีขึ้นกว่าเดิม และที่สำคัญคือสามาถทำได้ง่าย ๆ กับบุตรหลานที่บ้านอีกด้วย ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีว่าเมื่อเริ่มมีอายุที่มากขึ้น ร่างกายหรือระบบการทำงานต่าง ๆ ก็เสื่อมถอยลงไปด้วย ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติที่ต้องเกิดขึ้นกับทุก ๆ คน อย่างไรก็ตาม ความเสื่อมสภาพดังกล่าว ส่งผลต่อผู้สูงอายุบางท่านแตกต่างกันออกไป เช่น ระบบกระดูก ระบบกล้ามเนื้อ ระบบการเคลื่อนไหว เป็นต้น ซึ่งปัญหาต่าง ๆ ดังกล่าวสามารถปรับให้ดีขึ้นได้จากการให้ผู้สูงอายุในครอบครัวเริ่มออกกำลังกายหรือทำกายภาพบำบัดเพื่อฟื้นฟูร่างกายให้ดีขึ้น
ท่ากายภาพผู้สูงอายุ มีประโยชน์อย่างไร ทำไมผู้สูงอายุจึงควรทำ?
จากข้างต้นที่ได้กล่าวไปว่า เมื่อคนเราอายุมากขึ้นมักจะเกิดภาวะกระดูกพรุน กระดูกจะบางกว่าคนหนุ่มสาว ฉนั้นการหกล้มในผู้สูงวัยจึงไม่ใช่เรื่องธรรมดาที่จะมองข้ามไปได้ โดยเฉพาะในผู้ที่มีอายุมากกว่า 65 ปี ขึ้นไป เพราะถ้าเกิดการหกล้มส่วนใหญ่อาการจะรุนแรง เช่นกระดูกข้อมือหัก กระดูกสะโพกหัก ถ้าเกิดศีรษะฟาดพื้นก็อาจจะทำให้เกิดเลือดออกในสมอง จนทำให้ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ต้องพึ่งพิงผู้แล หรือถ้าร้ายแรงที่สุดก็ถึงขั้นเสียชีวิตได้
ดังนั้น การทำกายภาพบำบัด จึงเป็นแนวทางที่ตอบโจทย์ที่สุดสำหรับผู้สูงอายุ เนื่องจากผู้สูงวัยบางท่านไม่สะดวกใจและมีความกังวลกับการต้องเข้ารับการรักษากับแพทย์ที่โรงพยาบาล การทำท่ากายภาพง่าย ๆ กับบุตรหลานที่บ้านจึงเป็นแนวทางที่ง่ายที่สุดนั่นเอง
ประโยชน์ของการทำกายภาพผู้สูงอายุ
จากภาวะความเสื่อมที่ผู้สูงอายุต้องเผชิญที่ได้กล่าวมา ทุกคนจะเห็นได้ว่าส่วนใหญ่จะมีผลต่อกล้ามเนื้อและการเคลื่อนไหวด้วย รวมถึงการเคลื่อนไหวต่าง ๆ ที่มีความผิดปกติ ซึ่งตามขั้นตอนของการรักษาโดยการเข้ารับการทำกายภาพบำบัด จะสามารถช่วยให้ภาวะต่าง ๆ เหล่านี้ดีขึ้น จากการฝึกตามขั้นตอนดังนี้…
- ฝึกควบคุมการเคลื่อนไหวของข้อต่อต่างๆ
- ฝึกการทรงตัวในท่านั่งและยืน
- ฝึกเดินในท่าทางที่ถูกต้อง หรือฝึกเดินร่วมกับการใช้อุปกรณ์ช่วยเดินอย่างถูกวิธี
- ฝึกการทำกิจวัตรประจำวัน (ADL Training)
- การบริหารข้อต่อเพื่อป้องกันข้อยึดติด
- การรักษาด้วยการออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ (Strength Training)
- การกระตุ้นด้วยเครื่องไฟฟ้า
อย่างไรก็ตาม นอกจากการฝึกต่าง ๆ เหล่านี้จะสามารถให้ผลลัพธ์ในระยะยาวแล้ว อีกส่วนสำคัญคือผู้สูงอายุจะไม่ได้รับความเจ็บปวดจากการฝึกทำกายภาพอีกด้วย ซึ่งถือว่าง่ายต่อบุตรหลานที่ต้องการรักษาให้ผู้สูงวัยในครอบครัวที่ไม่อยากเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาล เป็นต้น
7 ท่ากายภาพสำหรับผู้สูงอายุ ทำได้ง่าย ๆ ด้วยตนเอง
โดยท่ากายภาพบำบัดทั้ง 7 ท่าจะเป็นท่าเฉพาะสำหรับแต่ละจุดของร่างกายที่แตกต่างกันออกไป ดังนี้..
1.ท่าลุกจากเก้าอี้
ไม่ใช้มือพยุง เริ่มจากนั่งบนเก้าอี้ที่มีพนักพิงแข็งแรง ไม่เคลื่อนไหว และไม่เตี้ยเกินไป วางเท้าหลังหัวเข่า ค่อยๆโน้มตัวไปข้างหน้า แล้วลุกขึ้นยืนโดยไม่ใช้มือช่วยพยุง ทำซ้ำ 10 – 20 ครั้ง
2.ท่าเดินสไลด์ด้านข้าง
ยืนตรงมองไปข้างหน้า มือเท้าเอว เดินไปทางด้านขวา 10 ก้าว จากนั้นเดินกลับไปทางซ้าย 10 ก้าว ทำซ้ำกัน 10 – 20 ครั้ง
3.ท่าบริหารลำตัว
ให้ยืนตัวตรงกางขาออกเล็กน้อย ตามอง ไปข้างหน้า มือเท้าเอว ค่อยๆบิดลำตัวช่วงบนไปด้านขวาให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ โดยไม่บิดสะโพก จากนั้นให้ทำแบบเดียวกันไปทางด้านซ้าย ทำซ้ำกัน 10 ครั้ง
4.ท่าบริหารกล้ามเนื้อต้นขา
นั่งบนเก้าอี้ เหยียดขาตรงสุดพร้อมกระดกข้อเท้าค้างไว้นับ 1-10 แล้วเอาลง
5.ท่าบริหารข้อเท้า
ยืนจับพนักพิงเก้าอี้ เขย่งปลายเท้านับ 1-10 แล้วเอาลง
6.ท่าบริหารสะโพกด้านข้าง
ยืนจับพนักพิงเก้าอี้ กางขาออกไปด้านข้าง นับ 1-10 แล้วเอาลง
7.ท่าบริหารกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลัง
ยืนจับพนักพิงเก้าอี้ พับขาขึ้นทีละข้าง นับ 1-10 แล้วเอาลง
อย่างไรก็ตาม ในผู้สูงอายุที่ยังสามารถเดินได้ปกติ ไม่มีปัญหาเรื่องข้อ และกระดูกสามารถออกกำลังกาย ตามท่าต่างๆเหล่านี้ได้ แต่สำหรับผู้สูงอายุที่มีปัญหาเรื่องกระดูก และข้อ แนะนำให้ออกกำลังกายในท่าง่ายๆ เช่น หมุนหัวไหล่ หมุนตัว ยกขาขึ้นลง เท่านั้น เพราะนอกจากจะช่วยเรื่องการทรงตัวแล้ว ยังช่วยป้องกันภาวะสมองเสื่อมด้วย
การทำกายภาพบำบัดสำหรับผู้สูงอายุด้วยวิธีอื่น ๆ
นอกจากท่ากายภาพง่าย ๆ แล้ว วิธีการทำกายภาพบำบัดผู้สูงอายุที่พบได้หลัก ๆ อาจมีดังนี้
- กายภาพบำบัดทั่วไป (Manual Therapy) เป็นการกายภาพบำบัดด้วยมือของนักกายภาพบำบัด เช่น การนวดผ่อนคลายกล้ามเนื้อ การบิดและดึงบริเวณข้อต่อ มีจุดประสงค์เพื่อให้เกิดความยืดหยุ่นกล้ามเนื้อ บรรเทาอาการปวด นอกจากนี้อาจมีการให้คำแนะนำท่าทางที่สามารถนำไปปฎิบัติเองที่บ้านได้
- กายภาพบำบัดด้วยอัลตราซาวด์ (Ultrasound) เป็นการใช้คลื่นเสียงส่งเข้าไปในกล้ามเนื้อเพื่อลดอาการปวด และกล้ามเนื้อกระตุก สามารถใช้ได้ทั้งก่อนและหลังออกกำลังกาย
- กายภาพบำบัดด้วยกระแสไฟฟ้า (Electrical stimulation) มีส่วนช่วยในการระงับสัญญาณความปวดที่ส่งไปยังสมอง ทำให้อาการปวดบรรเทาลง มักใช้กับผู้ที่ข้ออักเสบ รวมถึงสามารถใช้เพื่อกระตุ้นให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้นด้วย
- กายภาพวารีบำบัด (Hydrotherapy) เป็นการทำกายภาพบำบัดในบ่อน้ำ หรืออ่างน้ำ เพราะน้ำมีแรงต้านที่ไม่มากเกินไป เมื่อออกแรงขณะใต้น้ำจะช่วยฟื้นฟูเนื้อเยื่ออ่อนของร่างกายได้
ซึ่งนี่เป็นเพียงส่วนหนึ่งของเทคนิคการรักษาแบบกายภาพบำบัดสำหรับผู้สูงอายุเท่านั้น ยังมีอีกหลายประเภทด้วยกันที่ผู้สูงอายุสามารถเข้ารับการรักษาได้ ซึ่งหากบุตรหลานสามารถพาเข้ารับการรักษาได้ ขั้นตอนถัดไปคือนักกายภาพบำบัดแบบเฉพาะทางจะทำการวินิจฉัยภาวะอาการและวางแผนการรักษาให้ตรงจุดมากที่สุดแบบเฉพาะคนเพื่อให้ผลการรักษาออกมาอย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุดด้วยนั่นเอง
โปรแกรมวารีบำบัดจาก Newton Em Clinic
Newton Em Clinic เป็นคลินิกภายภาพที่มุ่งเน้นการบริการทางด้านกายภาพบำบัดเพื่อรักษาอาการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬา ออฟฟิศซินโดรม รวมถึงผู้สูงอายุที่ต้องการฟื้นฟูระบบของร่างกายให้ดีขึ้น ด้วยโปรแกรมออกกำลังกายในน้ำซึ่งเรามีความรู้และความเชี่ยวชาญด้านการรักษาและฟื้นฟูสมรรถภาพทางร่างกายตามมาตรฐานด้วยเทคนิคเฉพาะทาง การดูแล และให้คำแนะนำอย่างมืออาชีพ เพราะเรามีทีมนักกายภาพบำบัดที่มีประสบการณ์โดยตรงด้วย ดังนั้น ผู้สูงอายุและบุตรหลานสามารถวางใจได้ว่าจะได้รับการดูแลอย่างดีแน่อน
——————————–
ข้อควรระวัง: เนื้อหาในบทความ วีดีโอ ข้อความคิดเห็น มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้ และสาธิตให้ดูเป็นตัวอย่างเท่านั้น ไม่ได้มีความตั้งใจจัดทำขึ้นเพื่อทดแทนการเข้ารับการตรวจ วิเคราะห์ และการวางแผนการรักษาของผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ ผู้เข้าชมไม่ควรวินิจฉัย หรือ คาดเดาโรคด้วยตัวเองจากการอ่านบทความ ข้อคิดเห็น หรือ ดูวีดีโอ นี้ คนไข้ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์ของตนเองเพื่อทราบสาเหตุที่แท้จริงของอาการปวด และเพื่อหลีกเลี่ยงการปวดที่อาจเกิดเพิ่มมากขึ้นในภายหลัง
บทความที่น่าสนใจ
- “โรคกระดูกสันหลัง” โรคที่ควรระวังปล่อยไว้อาจส่งผลเสีย
- ปวดกล้ามเนื้อหลัง (Myofascial Pain Syndrome)
- “ผ่าตัดกระดูกสันหลัง” กับ 8 คำถามที่ต้องรู้คำตอบ